Rzeka Wieprz jest prawym dopływem Wisły, płynie z Roztocza przez Wyżynę Lubelską, Polesie Wołyńskie, Nizinę Południowopodlaską na Nizinę Środkowomazowiecką. Długość rzeki wynosi 303 km a powierzchnia dorzecza 10 415 km2.
Wieprz wypływa na Roztoczu Środkowym, na wysokości 273 m n.p.m., wśród bagnistych łąk, z Jeziora Wieprzowego w Wieprzowie Tarnawackim (rezerwat – Tarnawatka Tartak), około 5 km na północ od Tomaszowa Lubelskiego.
Według legendy nazwa rzeki pochodzi od Wieprza:
“Dawno, dawno temu na tomaszowskiej ziemi zieleniły się łąki, żółte piaski lśniły jak promyki słońca, a ludzie uprawiali żyzne pola. Żadne wstęgi wody nie przecinały tego sielankowego pejzażu. Aż pewnego dnia jeden wieprz z nudów zaczął ryć ziemię. Robił to z taką pasją i tak długo, że z wykopanego przez niego dołu trysnęła woda. Ponieważ pole było w tym miejscu nieco wklęsłe więc szybko zrobiło się jeziorko. Jednak i ono nie mogło pomieścić stale przybywającej wody. Woda zaczęła wypływać wąskim strumyczkiem, a im bardziej oddalała się od źródełka tym szerzej i głębiej wcinała się w teren. Tak powstała najpierw mała rzeczka, a następnie, zasilana innymi napotkanymi po drodze rzeczkami, rozrosła się w całkiem pokaźną rzekę. Ludzie jeziorko nazwali Wieprzowym, jako że zwykły, gospodarski wieprz był sprawcą jego powstania, następnie także rzekę nazwali Wieprzem”
Między Zwierzyńcem a Szczebrzeszynem rzeka tworzy łuk i przełomową doliną płynie przez Roztocze ku pn.-wsch. Na całym odcinku między Zwierzyńcem a Szczebrzeszynem kontrast urzeźbienia zboczy doliny, jest uwarunkowany litologicznie, na prawym zboczu odsłania się margiel lub opoka a na lewym — pokrywa lessowa z rozcięciami erozyjnymi (parowy, wąwozy), a w dnie doliny piaski. W okolicach Szczebrzeszyna rzeka, podcinając zbocza doliny, wpływa na obszar Padołu Zamojskiego, gdzie ponad dnem doliny wznoszą się garby kredowe o przebiegu równoleżnikowym, sięgające do około 220 m n.p.m.
Wieprz stanowi zachodnią granicę wołyńskiej krainy geobotanicznej, a zarazem prowincji pontyjsko-pannońskiej i wschodnią granicę zasięgu buka i jodły.
Cytat pochodzi ze strony http://www.interklasa.pl/portal/dokumenty/f023/legendy/wieprz.htm